Co wspólnego mają fobia i lęk? Lęk zazwyczaj kojarzy nam się z negatywną emocją, ponieważ prowadza zamęt w głowie, stresuje, niepokoi, denerwuje. Jego przejawy są różne, w zależności od człowieka. Lęk może przybrać formę napadów paniki, zaburzeń obsesyjno- kompulsyjnych. Wywołuje zespół stresu pourazowego czy zespół lęku uogólnionego. Może również przyczynić się do powstawania fobii.

Fobia została opisana jako zaburzenie lękowe F40 w Klasyfikacji Zaburzeń Psychicznych i Zaburzeń Zachowania ICD- 10. Cechą charakterystyczną fobii jest pojawianie się lęku, wywołanego przez pewne określone sytuacje lub przedmioty, które z obiektywnej perspektywy nie stanowią zagrożenia.

Fobia i jej objawy nie różnią się specjalnie od innych form przeżywania lęku. W zależności od stopnia nasilenia emocji,  mogą to być: przyspieszone bicie serca, uczucie omdlewania, utrata kontroli nad sobą, lęk przed śmiercią lub chorobą psychiczną. Objawy mogą pojawić się już na samą myśl o sytuacji fobicznej. Ponadto, fobia często ma związek z depresją. Jak głosi klasyfikacja ICD- 10, lęk fobiczny zazwyczaj nasila się w czasie epizodu depresyjnego.

Podkategorie fobii

Lęk fobiczny ma kilka podkategorii. Pierwszą z nich jest agorafobia. To zarówno lęk przed otwartą przestrzenią, jak i znalezieniem się w tłumie, z którego nie ma ucieczki. Dotyczy to również strachu przed wyjściem z domu. Przeświadczenie, że mogę zemdleć w miejscu publicznym i nikt nie udzieli mi pomocy, paraliżuje.

Drugą podkategorię stanowi fobia społeczna. Najczęściej występuje w młodym wieku, gdy człowiek ostatecznie kształtuje swoją osobowość. Lęk związany jest z oceną innych ludzi, tworzących niewielkie grupy. Może to być lęk przed jedzeniem w miejscu publicznym, publicznym wystąpieniem czy spotkaniem się z osobą o przeciwnej płci. Fobia społeczna oparta jest o niską samoocenę i strach przed krytyką. Grozi całkowitą izolacją od społeczeństwa.

Istnieją również specyficzne postacie fobii. Dotyczą niecodziennych źródeł lęku, takich jak lęk przed zwierzętami, wysokością, wizytą u dentysty, czy widoku krwi. Ujawniają się przeważnie w dzieciństwie lub młodości. Nieleczone mogą przysparzać trudności przez wiele lat.

Zjawisko fobii okiem psychologa

Czy omawiane schorzenie silnie wpływa na nasze codzienne funkcjonowanie? Jak chorzy sobie z nim radzą? Zjawisko fobii spróbowała przybliżyć nasza psycholożka Agnieszka Chmielewska- Kołodziej.

  1. Czy fobia może poważnie dezorganizować życie?

Fobia może silnie wpłynąć na funkcjonowanie danej osoby. Najszybciej zmiany dotykają sfery fizycznej- lęk, jako podłoże fobii, wywołuje reakcje fizyczne organizmu. Na podłożu powyższych zmian z czasem wykształca się lęk przed samym lękiem. Objawy mogą obejmować coraz większy obszar życia: od drobnych sytuacji prywatnych czy zawodowych, aż po całkowite wycofanie się z życia i przebywanie wyłącznie we własnym mieszkaniu.

  1. Jak pacjenci próbują radzić sobie z fobiami?

Pierwszą reakcją wielu pacjentów jest poszukiwanie pomocy u różnych lekarzy i specjalistów. Niektóre osoby próbują też poradzić sobie, wycofując się i unikając sytuacji, które mogłyby uruchamiać lęk. Strategia ta przynosi ulgę, ale na krótką metę. W dłuższej perspektywie może prowadzić do izolacji i obniżenia komfortu życia.

  1. Jak można pomóc osobie z fobią?

Nie należy bagatelizować skarg osoby borykającej się z lękami. Niewskazane są słowa “przesadzasz” lub “weź się za siebie”. Fobia, choć niewidoczna gołym okiem, jest chorobą podobną do przeziębienia. Wymaga diagnozy specjalisty, a nawet leczenia farmakologicznego.